Opnieuw een house portrait van een blokje huizen in Wageningen. Deze woonwijk is in 1922 gerealiseerd, maar bij een bombardement in 1944 zijn de achterzijde van de woningen deels verwoest.
De architect heeft zich laten inspireren door ‘het nieuwe bouwen’ en de Amsterdamse school. Duidelijk heeft de architect de voorzijde van de woningen laten spreken en de achterzijde erg simpel gehouden.
Het aanzicht is op schaal (1:87) gemaakt echter de voorzijde tot het hoogste punt (dak) is gecomprimeerd tot 25 mm. Uiteindelijk wordt het geheel in een houten bak van 250 x 200 x 40 mm geplaatst en afgesloten met een glasplaat en een essen lijst.
Na een paar weken snijden, plakken en schilderen zijn de meeste elementen gereed en kan de lijstenmaker een stukje glas snijden en het lijstje in elkaar lijmen. Om vervolgens de binnenzijde van de bak te bekleden en kan het model gemonteerd worden.
Nu de keuze voor het grondplan gemaakt is kunnen de kadaster grenzen uitgezet worden en krijgen de huizen, schuren, stokerijen, machinekamers, badhuis en de gashouders een plekje. Ook de schuttingen en tuinen worden langzamerhand zichtbaar.
De geëtste messing ramen en deuren zijn in Schotland gemaakt en na drie maanden durende postbezorging uiteindelijk uit de UK aangekomen. Nu zijn ze uit de fret geknipt en wachten op de verdere verwerking in de fabriek. Wel moet ik bij een volgend project de stijlen een paar tiende millimeter groter maken. Het geheel is erg fragiel uitgevallen maar, om kosten een beetje te drukken, ga ik niet opnieuw de zaak laten etsen .
Beeldbepalend voor het geheel zijn toch wel de twee gashouders. Als eerste wil ik de grootste maken, van 2000 m3 gas berging. Aanvankelijk wilde ik de duizenden klinknagels “vergeten” maar dat kan ik niet maken. Dus ben ik een klinknagelteller geworden en nu een paar duizend klinknageltjes verder begint het toch een echte gashouder te worden. Nu nog het onderste deel van de gashouder voorzien van de stalenplaten met de klinknagels. Daarna worden de omlopen, trappen en doorval beveiligingen gemonteerd. Oorspronkelijk werd de staal constructie met zwarte rubberverf of vloeibare teer behandeld. Dat ga ik dus natuurlijk niet doen maar, met een airbrush, voorzie ik de gashouder inclusief hoekjes en gaatjes van een zwarte laag acrylverf. Dan heb voorlopig genoeg klinknageltjes gezet en de andere gashouder komt op een later tijdstip aan de beurt.
Voor de eigenaar van een grachtenpand moet een frontaanzicht van zijn woning gemaakt worden. Het zal een house portrait moeten worden in schaal 1:50. Daarom zal het model in een baklijst geplaatst worden van 500 x 280 x 40 mm. De halsgevel is versiert met ornamenten (1713) en uitbundige klauwstukken. Wat verder opvalt is het tegeltableau met witte, rode en blauwe hardgebakken tegeltjes van 50 x 50 mm met de tekst “HOUTKOOPERIJ”. Een ander punt van aandacht is het kleurgebruik, tien jaar geleden is het pand geschilderd en werd door de monumenten commissie duidelijke kleuren gebruik geadviseerd wat ik nu met die kleine potjes verf zal moeten imiteren. Maar het grootste probleem zal de factor tijd worden omdat zijn echtgenote over twee maanden jarig is.
We zijn nu half februari en het house portrait is nu gereed om, achter glas in een lijst te plaatsen. Het waren een paar drukke maanden en het leek er op dat dit project op serieus werken ging lijken. Maar het is binnen de gestelde periode gelukt om dit mini grachtenpand te maken. Ook was het een leuke opdracht omdat de eigenaar zoveel als mogelijk de karakteristieke elementen terug wilde komen in de gevel.
Van de meeste gebouwen zijn nu werktekeningen gemaakt. Ook zijn de messing onderdelen zoals de ramen en doorval beveiligingen getekend en kunnen naar Schotland gestuurd worden om daar te laten etsen. De plattegronden zijn omgezet in gebouwen, zonder ramen of deuren, van 2 mm Forex. En dan de plattegrond… eerst was het rond, daarna driehoekig maar uiteindelijk werd het toch een vierkant raamwerk van 900 x 900 mm.
Veel groter kan het frame niet worden omdat onze spiltrap de bottleneck is. Dit frame wordt gemaakt van berkentriplex en krijgt een makkelijk te verwerken toplaag van 20 mm foamplaat. Een ander probleem is het transport. Alle bouwwerken moeten “los” op het frame staan om tijdens het transport niet te beschadigen. Dit zal geschieden door ieder bouwwerk te voorzien van een paar paspennen en op deze wijze alles toch een “vast” plekje heeft.
Animatie, voor als nog zullen er geen bewegende objecten of verlichting gemonteerd worden. In principe zullen alle daken los op de muren staan zodat er een mogelijkheid tot inrichting van een exhauster of machinekamer kunnen komen. Wel zal de kleine badkamer en het schaftlokaal een plaatsje krijgen. Aan de buitenzijde zullen wel de nodige schoorstenen en appendages hun plekje krijgen, dit is belangrijk omdat dat aan de buitenzijde zichtbaar was . Op het buiten terrein zullen veel kleine en grote zaken te zien zijn. Bergen met kolen en cokes, transport met paard en wagen en vrachtwagens met lading, werklieden die cokes breken en aan particulieren verkopen, tonnen met teer en ammoniak enz.
Wat komt er nu uiteindelijk op deze maquette te staan? De oude woningen aan de Veerstraat, het badhuis, woning van de fabrieksbaas, machinekamers, zuiveringshuizen, twee stokerijen, het kantoor met toonkamer, een verhard binnenterrein met gras en onkruid, de woningen krijgen moestuintjes en natuurlijk de twee reusachtige gashouders. Het geheel zal de situatie 1920-1940 moeten uitbeelden. Verder zal er met uitzondering van een paar bouwwerkjes alles verouderd worden dus vies en vuil zijn.
Voor de Wageningse gasfabriek moeten twee gashouders gemaakt worden. De grootste bestaat uit drie styreen cilinders van respectievelijk 156 mm rond x 80 mm hoog, 152 mm rond x 40 mm hoog en 148 mm rond x 80 mm hoog. De totale hoogte wordt 245 mm. Dit is ongeveer schaal 1:87 en in onze wereld zou dat een cilinder zijn met een diameter van 13,5 meter en 21 meter hoog.
Aan de buitenzijde van de gashouder zit een frame om de beweegbare klok te kunnen geleiden. Op 7 en 15 meter hoogte zijn bordessen aangebracht voor onderhoud van de watersloten en andere werkzaamheden zoals schilderen. Maar voor nu een aantal montage tekeningen gemaakt en nadien toch maar gekozen voor styreen in plaats van messing profielen. Ook de bordessen worden van styreen wiebertjes plaat gemaakt. Alleen de doorval beveiligingen (leuningen) en de trappen zullen van geëtst messing gemaakt worden. Gelukkig is er van deze gashouder een fantastische foto gemaakt.
Na veel plakken en snijden komt er toch wat model in de constructie. Om een idee van de “stalen” profielen te krijgen, ze zijn allemaal maximaal 2 mm groot/dik. Boven zit een boormal die de staanders in model moeten houden.
En voor straks een leuk detail op de bovenzijde van de klok. Op een oude luchtfoto stond een streep en de letters W en G. Eerst dacht ik aan Wageningen – Gasfabriek maar die streep bleef een raadsel. Na wat speurwerk kwam ik er achter dat die streep een Noordpijl was en W G voor Wageningen stond. Het was een luchtvaart baken en stond van 1913 tot ver in de jaren 1930, met uitzondering van de WO-1 op de grote gashouder gekalkt.
Nadat de eerste laag diagonalen zijn aangebracht kan de boormal eraf en kunnen de volgende serie diagonalen geplaatst worden. Het eerste bordes op 7 mtr hoogte is eigenlijk al gereed op de doorval beveiligen na, maar het tweede bordes gaat qua bevestiging een probleem geven. Nu eerst de acht diagonalen maken, plaatsen en dan kijken hoe ik dat ga oplossen.
Iets anders is de imitatie van de stalen platen waarvan de houder opgebouwd is. De afmetingen waren 1,4 x 8 mtr en werden aan elkaar geklonken. Voorlopig snij ik plastic plak strookjes van 16 x 80 mm. In het voorontwerp is geëxperimenteerd met een rivet maker, een soort radeer rolletje, om die klinknagels te imiteren maar na het plakken waren de bobbels snel verdwenen. Dus veel moeite voor een nauwelijks zichtbaar resultaat en daarom wordt mijn gashouder gemaakt van “staalplaten zonder klinknagels”.
Geplaatst inAlgemeen, Gasfabriek, Scenery|Reacties uitgeschakeld voor Wageningsche gasfabriek # Gashouder
Het oude stationsemplacement van Wageningen is jaren geleden door mij gebouwd en de baan is na de festiviteiten van 750 jaar Wageningen afgebroken. Een aantal gebouwen zijn in een verhuis doos beland en zo ook het stationsgebouw. Nu zal het als voorbeeld gaan dienen voor een look a like in een lijstje.
In de bekende schaal 1:87 is deze tekening geschaald en zit in een frame van 380 x 240 x 40 mm. Het is gemaakt van 3 mm berkentriplex. Een paar maanden later is de tekening vervangen door een basis van 2 mm Forex en pvc steentjesplaat, dakplaat en stripjes van Evergreen.
Nu begint het er op te lijken, nog wat verf op de kozijnen, wat moeilijke dakkappellen en een lijstje laten maken.
Weer eens iets anders namelijk een house portrait van een woonboerderij. Deze woonboerderij is een kleine 30 meter lang en bestaat uit drie delen. Allemaal gedekt met een rieten kap, de stenen muren zijn wit geschilderd en de donkere delen hebben een RAL 7022 kleur gekregen.
Om dit model in een lijst te zetten is het gecomprimeerd tot een schaal van 1:50. En de diepte van de gevel tot het hoogste punt is 30 mm. Zoals door mij gebruikelijk is de basis van Forex gemaakt en aangevuld met steentjesplaat, evergreen profielen, styreen en een ouderwetse grasmat voor de rieten daken. De bak is gemaakt van berken triplex 700 x 310 x 40 mm en de lijst is door mijn lijstenmaker gemaakt en voorzien van 3mm museumglas.
Uiteindelijk is dit het resultaat geworden en kan het een plekje aan de muur krijgen.
Er zijn veel uren doorgebracht in het Gemeentearchief en de Beeldbank Wageningen om een klein beetje inzicht te krijgen over het wel en wee van deze gasfabriek. In het kort de geschiedenis; in 1856 werd de particuliere Lichtgasfabriek opgericht voor het leveren van gas en gaslantaarns in de binnenstad van Wageningen. Na veertig jaar besloot de Gemeente om deze fabriek (voor fl 21.000) over te nemen en er een Gemeentelijk gasbedrijf van te maken. Inmiddels groeide het aantal gas-aansluitingen en de productie van stadsgas steeg en daardoor werd er flink verbouwd en de machines aangepast. Tot de introductie van het aardgas in 1960 werd de fabriek stil gelegd en een paar jaar later afgebroken.
In de zoektocht naar deze gasfabriek zijn veel documenten gevonden over gasprijzen, aanbestedingen (zonder tekeningen), op de beeldbank een aantal foto’s van het interieur en de omgeving met een paar ontwerptekeningen van verbouwingen. Mijn basis om deze fabriek in de schaal 1:87 te bouwen is de kadasterkaart van rond 1920. Het fabrieksterrein is ongeveer 85 x 85 meter dat is in H0 schaal 1 x 1 meter.
De volgende fase is een mock-up van 2 mm Forex maken om de verhoudingen te bepalen, immers er zijn niet voldoende tekeningen beschikbaar. Als voorbeeld zijn de twee beeldbepalende stokerijen gemaakt. Gelukkig was er wel een tekening van de kleine stokerij aanwezig.
Hit statistieken
Geplaatst inAlgemeen, Gasfabriek|Reacties uitgeschakeld voor Wageningsche Gasfabriek # achtergrond en ontwerp.
In maart 2021 was ik begonnen om Nudenoord in een lijstje te maken. Aanvankelijk boekte ik veel voortgang maar de scheefgezakte gevel en ramen te maken was van een andere orde. Daarom verdween dit project op de achtergrond en werden er eerst twee andere modellen in een lijstje gemaakt. Het badhuis is recent gereed en moest eerst Nudenoord afgemaakt worden voor ik met een volgend project zal gaan beginnen.
De voorzijde is 1:60 en de voorzijde tot de daknok is gecomprimeerd tot 25 mm dik. En het doosje wordt 400 x 330 x 40 mm en is gemaakt van 3 en 6 mm berkentriplex.
Rond 1886 kreeg Wageningen haar eerste badgelegenheid. Het werd gecombineerd met een drijvend zwembad in de Rijn. Of dat helemaal hygiënisch was betwijfelde de inwoners en werd door de “stichting 17 november 1863” in 1866 het eerste ziekenhuis en in 1887 een badhuis opgericht. Tot 1925 heeft dit badhuis gefunctioneerd en werd vervangen door een nieuw badhuis. Dit nieuwe badhuis werd naast de gasfabriek gebouwd en de restwarmte van deze fabriek werd gebruikt om het badwater te verwarmen. Plannen maken is één maar de realiteit was anders, de meeste warmte kwam vrij op het moment dat het badhuis gesloten was. Dus werd er een stoomketel op stadsgas en een boiler geplaatst.
Het was geen bijzonder gebouw, echter de gemeente architect S. Bitters had toch wel affiniteit met “het nieuwe bouwen” en de “Amsterdamse school”. Ook gezien zijn eerdere bouwwerken zoals het abattoir, het gemaal en het havenkantoor past dit precies in mijn kleine bouwprojectjes. De schaal zal 1:87 zijn en opnieuw in de vorm van een House Front Portrait. De afmetingen zijn 330 x 170 x 45 mm verder is de noklijn tot de voorzijde verschaald naar 25 mm.
De basis is gemaakt van schuimplaat (Forex) 2 mm dik. En de zichtzijde is gemaakt van PVC steentjesplaat van Plastruct 91611. Het kleuren van deze steentjesplaat is eerst schilderen met Humbrol MATT 70. Na 24 uur drogen kleine stukjes insmeren met Revell Steingrau matt 75 en onmiddellijk weer schoonvegen met een droge doek.
Na een paar weken zijn de gevels, ramen, deuren en kozijnen gereed. Nu nog de afdakjes boven de toegangen, fietsenstallingen en het doosje met de lijst. En links zit de eerste klant om een kuipbad te nemen. Ze moet nog wel een paar dagen wachten voordat ze kan poedelen.
Nu het badhuisje in een lijst zit kan het opgehangen worden.