Pabstendam

Ik ben nog al gecharmeerd van oudere opstallen waar achter dichte deuren techniek aanwezig is. Natuurlijk ook een beetje nieuwsgierig of deze oude technieken ingehaald zijn door moderne apparatuur. Ook verwacht ik geen stoom aangedreven machines meer maar een sleepringanker motor uit 1920 met aanzet weerstanden is helemaal geweldig.

Zo staat op de Pabstendam in Wageningen, tegen over het havenkantoor, sinds 1927 een klein gemaal. Het is gebouwd om het polderwater van de Bovenste polder en het verontreinigde water uit de stadgracht te pompen. Ook bestond de mogelijkheid om ‘schoon Rijnwater’ weer terug te pompen naar de stadsgracht. De twee centrifugaal pompen werden elektrisch aangedreven en met een labyrint was het mogelijk om meerdere functie tegelijk te bedienen. Een paar maanden geleden mocht ik, onder begeleiding, naar binnen en foto’s maken. Op het maaiveld niveau waren de motoren verdwenen en was er een kantoor gemaakt. Maar een metertje of acht lager was de pompruimte nog intact. En was erg bijzonder om, tussen de spinnenwebben, daar rond te mogen lopen. Het gemaal was dus ontmanteld en werkt nu alleen om het gracht- en polderwater op vrij verval te lozen in de Rijn.

Eigenlijk vraagt dit gemaal opnieuw in 1:87 herbouwd te worden. Omdat de basis van de gebouw eigenlijk een dikke betonconstructie is worden de wanden in de kelders gemaakt van 2, 3 en 4 mm Forex. Ook is het straks mogelijk om de labyrint kelder te bekijken en ook het motoren compartiment is zichtbaar. Het geheel wordt opgenomen in het dijklichaam en zal aansluiten op de Pabstendam. Na een paar dagen meten, snijden en plakken wordt de labyrint kelder zichtbaar.